-
1 аркылыга-буйга йөреп чыгу
см. аркылыга-буйга айкау 1)-3) -
2 аркылыга-буйга
нареч.1) вдоль и поперёк (пройти местность, осмотреть что)аркылыга-буйга үтәли күренә торган сирәк урман — ре́денький лесо́к, кото́рый наскво́зь прогля́дывается вдоль и поперёк
күлне аркылыга-буйга сөзеп чыгу — пройти́сь се́тью по о́зеру вдоль и поперёк
2) в длину́ и в ширину́ ( измерять что)аркылыга-буйга әллә ни зур булмаган күл — не о́чень большо́е в длину́ и в ширину́ о́зеро
3) с.-х. перекрёстным спо́собом ( засевать поле)басуны аркылыга-буйга эшкәртү — обрабо́тать по́ле перекрёстным спо́собом
аркылыга-буйга чәчү ысулы — перекрёстный спо́соб посе́ва
••- аркылыга-буйга актару
- аркылыга-буйга гизү
- аркылыга-буйга иңләү
- аркылыга-буйга йөреп чыгу
- аркылыга-буйга үтү
- аркылыга-буйга узу -
3 йөреп чыгу
= йөреп әйләнү обой`ти́, исходи́ть, изъе́здить, исколеси́ть чтоилне аркылыга-буйга йөреп чыгу — изъе́здить всю страну́
-
4 аркылысы-буе
сущ.; собир.1) длина́ и ширина́, ширина́ и длина́ (комнаты, площади, какой-л. поверхности)мәйданның аркылысын-буен үлчәү — изме́рить ширину́ и длину́ пло́щади
2) длина́ и попере́чник (бревна, бруска, столба, цилиндра); в длину́ и в попере́чникеаркылысы-буе бер диярлек бүкән — чурба́н, длина́ и попере́чник кото́рого почти́ одина́ковы
•• -
5 аркылы
I 1. прил.1) попере́чныйаркылы өрлек — попере́чная ба́лка
аркылы урам — попере́чная у́лица
аркылы сызыклар — попере́чные ли́нии
аркылы кисем — попере́чное сече́ние
аркылы бизәкле галстук — га́лстук с попере́чными узо́рами
2) в знач. нареч. аркылыга в попере́чинебуйга да, аркылыга да бер диярлек — почти́ одина́ково и в длину́, и в попере́чнике
3) в знач. сущ. аркылысы попере́чник, попере́чный разре́з; в попере́чнике, в попере́чном разре́зе (сече́нии)аркылысын үлчәү — изме́рить попере́чник
аркылысы да, буе да бертигез — у него́ и попере́чник, и длина́ одина́ковы; он одина́ков и в длину́, и в попере́чнике
2. нареч.чокырның аркылысы - дүрт, тирәнлеге өч метр — я́ма в попере́чнике - четы́ре, в глубину́ три ме́тра
1) обычно аркылыга поперёкбаланы диванга аркылы яткыру — уложи́ть ребёнка на дива́н поперёк
тау буйларын аркылыга сөрү — распа́хивать скло́ны гор поперёк
пыяла аркылыга ярылган — стекло́ тре́снуло поперёк
2) наперере́з ( чему)агымга аркылы йөзү — плыть наперере́з тече́нию
3) вширь; в ширину́аркылыга үлчәү — изме́рить в ширину́
елга аркылыга җәелгән — река́ разлила́сь вширь
аркылыга (аркылы) үсә башлаган шәһәр — го́род, кото́рый стал расти́ вширь
•- аркылы ату
- аркылы балта
- аркылы да торкылы
- аркылы кисеп чыгу
- аркылыга кисеп чыгу
- аркылы кисеп үтү
- аркылыга кисеп үтү
- аркылы кисү
- аркылыга кисү
- аркылы кичү
- аркылыга кичү
- аркылы пычкы
- аркылы сикерү
- аркылы ташлау
- аркылы чыгу
- аркылы чыгу урыны
- аркылы ыргыту
- аркылыга да, буйга да
- аркылыга үтү
- аркылыга узу
- аркылыга чыгу••аркылы җәелү — см. аркылыга җәелү
аркылыга җәелгән — ирон. разда́лся вширь прост. ( о толстом человеке)
аркылы сикерү — распоя́сываться/распоя́саться, разну́здываться/разнузда́ться (о самодурах, молодчиках и т. п.)
аркылы сызык — разг.; эвф. крест
аркылыга да, буйга да йөреп чыгу — см. аркылыга-буйга айкау 1), 3)
аркылы дан буйга әйләнеп чыгу — см. аркылыга-буйга айкау 1)-4)
аркылыдан буйга үтү (узу) — см. аркылыга-буйга 1), 3)
аркылысыннан көн (көн яктысы, күрше авыл) күренә — ирон. наскво́зь вида́ть (ви́дно, просве́чивает), че́рез него́... ви́дно (вида́ть) всё; прозра́чный (слишком тонко нарезанные ломтики, прозрачная материя, очень жидкий чай и т. п.)
- аркылы төшүаркылыга үсү — см. аркылыга җәелү 1), 2)
- аркылыга җәелү
- аркылы ятканны буйга алып салмау II послелог1) через (что-л., кого-л.)урам аркылы чыгу — переходи́ть че́рез у́лицу
ишек аркылы сөйләшү — разгова́ривать че́рез дверь
кеше аркылы бирү — переда́ть че́рез тре́тьего (челове́ка)
2) сквозь (что-л., кого-л.)карасы кәгазь аркылы үткән — черни́ла прошли́ сквозь бума́гу
томан аркылы күренми — сквозь тума́н не ви́дно
халык төркеме аркылы узу — пробира́ться сквозь толпу́
канау аркылы салынган такта — доска́, поло́женная поперёк кана́вы
телефон аркылы хәбәр итү — сообщи́ть по телефо́ну
5) посре́дством (чего-л.), при посре́дстве, че́рез; чрез книжн.; путём (чего) (установить связь с кем, чем); по ли́нии (чего, чьей)чагыштыру аркылы аңлау — постига́ть посре́дством (путём) сравне́ния
См. также в других словарях:
иңләп — Бөтен киңлеккә каплап алып елга өстен иңләп боз ага 3. күч. рәв. ИҢЛӘП – Берәр нәрсәне тулысынча, бөтен күләменә күздән үткәрү тур. 5. Берәр җирне, урынны, илне һ. б. ш. аркылыга буйга йөреп чыгу. рәв. басулырны иңләп йөрде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иңләтеп — Бөтен киңлеккә каплап алып елга өстен иңләп боз ага 3. күч. рәв. ИҢЛӘП – Берәр нәрсәне тулысынча, бөтен күләменә күздән үткәрү тур. 5. Берәр җирне, урынны, илне һ. б. ш. аркылыга буйга йөреп чыгу. рәв. басулырны иңләп йөрде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
